رقابت در قیمت بین دو زنجیره تامین تحت ساختارهای مختلف شبکه زنجیره های تامین با استفاده از رویکرد تئوری بازی ها

در مسائل مرتبط با دنیای واقعی، زنجیره های تامین رقیب همیشه تصمیماتشان را به طور همزمان اتخاذ نمی-کنند و در بسیاری از موارد، یک رابطه رهبر- پیرو بین آن ها برقرار است. از طرفی، مطالعه ادبیات رقابت در scm نشان می دهد که اکثر تحقیقات در این حوزه، بر به کاربردن تئوری بازی ها در به دست آوردن تصمیمات بهینه با در نظرگرفتن فرض های مختلف و اتخاذ استراتژی های همزمان توسط زنجیره های تامین، تمرکز دارند. در این پژوهش، فرض اصلی بر این است که زنجیره های تامین رقیب دارای قدرت یکسانی در بازار نهایی نیستند و یک زنجیره تامین رهبر، و دیگری پیرو است. در حقیقت، در اینجا رقابت در دو مرحله اتفاق می افتد. در مرحله اول، زنجیره تامین رهبر، قیمت های بهینه خود را تعیین می کند، و در مرحله دوم، زنجیره تامین پیرو قیمت های بهینه خود را با توجه به تصمیماتی که رهبر در مرحله اول اتخاذ نموده است، انتخاب می کند. براین اساس، ابتدا به مدل سازی مسئله رقابت در قیمت یک زنجیره تامین دو سطحی به عنوان پیش نیازی برای درک بهتر ساز و کارهای رقابت بین دو زنجیره تامین پرداخته شده است. این زنجیره تامین از یک تولیدکننده و یک خرده فروش تشکیل شده است. دو استراتژی قیمت گذاری مختلف (استراتژی تقسیم درآمد و استراتژی قیمت عمده فروشی) برای این زنجیره تامین پیشنهاد شده و قیمت های بهینه تحت هر کدام از آن ها محاسبه شده است. در استراتژی تقسیم درآمد پیشنهادی، ابتدا، تولیدکننده قیمت محصولات زنجیره تامین را طوری تعیین می کند که سود کلی زنجیره تامین را بیشینه کند (مرحله اول بازی) و سپس، بر روی نسبت تقسیم درآمد به چانه زنی با خرده فروش می پردازد (مرحله دوم بازی). تصمیمات بهینه در مرحله اول بازی با استفاده از رویکرد بازی استکلبرگ، و در مرحله دوم آن، با استفاده از بازی چانه زنی نش به دست آورده شده است. بررسی نتایج در قالب یک مثال عددی نشان می دهد که استفاده از استراتژی قیمت گذاری تقسیم درآمد پیشنهادی، سودآوری بیشتری را برای این زنجیره تامین درپی خواهد داشت. سپس، به مدل-سازی مسئله رقابت در قیمت بین دو زنجیره تامین رهبر- پیرو که هر کدام از آن ها از یک تولیدکننده بی-اعتناء نسبت به ریسک و یک خرده فروش ریسک گریز تشکیل شده اند، با در نظرگرفتن فرض عدم قطعیت در تقاضای بازار، پرداخته شده است. دو ساختار قدرت تولیدکننده استکلبرگ (ms) و خرده فروش استکلبرگ (rs) درون هر زنجیره تامین در نظر گرفته شده اند. بر این اساس، رویه هایی جهت تعیین قیمت های بهینه عمده فروشی و خرده فروشی تحت هر یک از ساختارهای شبکه زنجیره های تامین ارائه شده است که از جمله دستاوردهای اصلی این پژوهش می باشند. درپایان، به منظور نشان دادن کاربرد مساله تحقیق، مسئله رقابت در قیمت بین دو زنجیره تامین رهبر- پیرو فعال در صنایع غذایی، مدل سازی شده و قیمت های بهینه آن ها با استفاده از استراتژی های قیمت گذاری بهینه تولیدکننده و استراتژی تقسیم درآمد پیشنهادی، به دست آورده شده اند.